"ΕΡΜΑΙΟ" ΤΟΥ ΕΓΚΕΛΑΔΟΥ 1 ΣΤΑ 3 ΚΤΙΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Σε περίπτωση μεγάλου σεισμού στη Θεσσαλονίκη θα εμφάνιζαν αστοχίες περί τα 1.200 κτίρια, ενώ ένα ποσοστό που φτάνει και το 50%, αναλόγως των συνθηκών, θα κινδύνευε να κριθεί εντελώς ακατάλληλο!

 

 

 

 

 

 

Το ένα τρίτο των κτιρίων στην Ελλάδα αποτελεί τον άγνωστο Χ ως προς τις αντοχές του σε περίπτωση σεισμού, αφού κατασκευάστηκε προ του 1959, οπότε καθορίστηκε ο πρώτος κανονισμός αντισεισμικής προστασίας. Σε περίπτωση μεγάλου σεισμού στη Θεσσαλονίκη θα εμφάνιζαν αστοχίες περί τα 1.200 κτίρια, ενώ ένα ποσοστό που φτάνει και το 50%, αναλόγως των συνθηκών, θα κινδύνευε να κριθεί εντελώς ακατάλληλο!

Τα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν από τη μοναδική πανελλαδικής κλίμακας καταγραφή και αποτίμηση του δομικού πλούτου της χώρας, που έγινε από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος πριν από δέκα χρόνια, με βάση στοιχεία της τότε εθνικής απογραφής.

Μετά τον σεισμό της Αθήνας, το τότε ΥΠΕΧΩΔΕ ανακοίνωσε ότι θα προχωρούσε σε καταγραφή και πρωτοβάθμιο έλεγχο 100.000 κτιρίων δημόσιας χρήσης και συνάθροισης, τελικά όμως ελέγχθηκε μόλις το ένα δέκατο. Πέρα από την καταγραφή του ΤΕΕ, κι αυτή στατιστική και όχι εντοπισμένη ανά κτίριο, δεν έχει γίνει τίποτε σε επίπεδο σεισμικής ενίσχυσης των κτιρίων, δημόσιων και ιδιωτικών, που θα ήταν το επόμενο στάδιο.

Πιθανές αστοχίες σε χίλια κτίρια

Η ασφάλεια των κτιρίων αποτελεί συνάρτηση της ποιότητας κατασκευής τους, του εδάφους στο οποίο θεμελιώθηκαν, της “γήρανσης” των υλικών κατασκευής και φυσικά του είδους και του μεγέθους του πιθανού σεισμού. Με βάση το γεωλογικό υπόβαθρο της χώρας ανά νομό, τη γενική απογραφή κτιρίων και πληθυσμού και δεδομένων που είχαν συλλεγεί από ερευνητικές εργασίες του ΑΠΘ, του Οργανισμού Αντισεισμικής Προστασίας (ΟΑΣΠ) και του Ινστιτούτου Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών Κατασκευών (ΙΙΤΣΑΚ), το ΤΕΕ προχώρησε σε μια μέση εκτίμηση του ποσοστού της αναµενόµενης απώλειας επί του συνολικού δοµικού πλούτου της χώρας - για τον αντισεισμικό σχεδιασμό. Το ποσοστό αυτό είναι 13‰ για την Αττική, που αναλογεί σε 4.649 κτίρια επί συνόλου 356.319, και 6,12‰ για τον νομό Θεσσαλονίκης, που αναλογεί σε 1.197 κτίρια επί συνόλου 195.532, τα οποία θα εμφάνιζαν αστοχίες σε έναν μεγάλο σεισμό.

Υψηλά ποσοστά εμφανίζουν οι νομοί Λάρισας, Ηρακλείου, Αχαΐας. Όπως εξηγεί στη “ΜτΚ” ο πρόεδρος του ΤΕΕ Χρήστος Σπίρτζης, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι Αθήνα και Θεσσαλονίκη, και σε μικρότερο βαθμό τα μικρότερα αστικά κέντρα, συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, και άρα τα περισσότερα και τα πιο παλιά κτίρια. Αντίστοιχα, το μικρότερο ποσοστό επικινδυνότητας καταγράφεται στο Άγιο Όρος (0,035‰).

Κτίρια για... σύνταξη

Από τα σχεδόν 4 εκατομμύρια κτίρια, δημόσια και ιδιωτικά, που υπάρχουν στη χώρα, το 33% κατασκευάστηκε πριν από το 1960, (630.000 εξ αυτών μάλιστα προ Β’ αλλά και Α’ παγκοσμίου πολέμου!). Στη Θεσσαλονίκη ένα στα τέσσερα κτίρια (24%) είναι τουλάχιστον 60 ετών σήμερα, ενώ το 13% δεν είναι κατασκευασμένο από οπλισμένο σκυρόδεμα. Με δεδομένο ότι ο πρώτος αντισεισμικός κανονισμός είναι του 1959, τα κτίρια που κατασκευάστηκαν πριν από αυτή την ημερομηνία αποτελούν γρίφο ως προς το αν τηρήθηκαν οι κανόνες αντισεισμικής δόμησης. Όπως επισημαίνει ο πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) και καθηγητής του ΑΠΘ Κοσμάς Στυλιανίδης, το 30%-35% του κτιριακού μας αποθέματος κατασκευάστηκε μετά το 1984, ακολουθώντας υψηλού επιπέδου μέτρα ασφαλείας, ενώ το 65%-70% χτίστηκε με πιο παρωχημένα μέτρα. Αυτό δεν σημαίνει ότι σε όλες τις περιπτώσεις ήταν ακατάλληλα αλλά σίγουρα ελλιπή σε σχέση με αυτά που κτίστηκαν με τον αναθεωρημένο κανονισμό του 1985.

Ο ομότιμος καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Θεοδόσης Τάσιος (που ήταν επιστημονικός υπεύθυνος για τη μελέτη του ΤΕΕ) χαρακτηρίζει τα κτίρια αυτά “μαύρα κουτιά”, καθώς ακόμη κι αν είναι απολύτως ασφαλή, απλώς... δεν το γνωρίζουμε. “Ο αντισεισμικός σχεδιασμός έχει εγκαταλειφθεί, δεν υπάρχει κανένας σχεδιασμός” σχολιάζει μιλώντας στη “ΜτΚ”, σημειώνοντας ότι και προ “Καλλικράτη” οι δημοτικές αρχές “είχαν ξεχάσει το σχέδιο Ξενοκράτης”.

Πανελλαδικά

• 4.000.000 κτίρια υπάρχουν σε όλη τη χώρα
• 630.000 κατασκευάστηκαν προ Β’ αλλά και Α’ παγκοσμίου πολέμου
• 3 στα 4 κτίρια κτίστηκαν προ του 1985 και θα πρέπει να ελεγχθούν για τη αντισεισμική τους επάρκεια
• 10% των δημόσιων κτιρίων έχει ελεγχθεί σε πρώτο βαθμό
• 4.932 σχολικές μονάδες με έτος κατασκευής προ του 1959 έχουν ελεγχθεί ήδη από τον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων
• 100-400 ευρώ ανά τ.μ. το κόστος της αντισεισμικής ενίσχυσης, ανάλογα με την κατάσταση του κτιρίου

Θεσσαλονίκη

• 356.319 τα κτίρια στον νομό Θεσσαλονίκης
• 36% των κτιρίων στον δήμο Θεσσαλονίκης διαθέτει πιλοτή- αυτά τα κτίρια θεωρούνται πιο ευάλωτα σε σεισμό, ιδιαίτερα αν έχουν κτιστεί προ του 1984
• 1.197 κτίρια θα εμφάνιζαν αστοχίες σε έναν μεγάλο σεισμό

Η ηλικία των κτιρίων στον δήμο Θεσσαλονίκης *

• Προ 1919 3%
• 1920-1945 8%
• 1946-1960 13%
• 1961-1970 24%
• 1971-1980 27%
• 1981-1985 7%
• 1986-1990 7%
• 1991-1995 6%
• 1996 + 4%

* Στοιχεία με βάση την απογραφή κτιρίων του 2000

Ασφαλή και ελεγμένα τα σχολεία

Τα μόνα κτίρια τα οποία ελέγχονται κάπως συστηματικά είναι τα σχολεία. Ο Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων (ΟΣΚ) ολοκλήρωσε πρωτοβάθμιο προσεισμικό έλεγχο σε 4.932 σχολικές μονάδες (στις οποίες περιλαμβάνονται 6.223 στατικά ανεξάρτητα σχολικά κτίρια) με έτος κατασκευής προ του 1959, ενώ σε περιοχές υψηλής σεισμικής επικινδυνότητας (Κεφαλονιά, Ζάκυνθος, Λευκάδα) επεκτάθηκε στο σύνολο των σχολικών υποδομών. Η νέα διοίκηση του ΟΣΚ αποφάσισε να επεκτείνει το πρόγραμμα πρωτοβάθμιου προσεισμικού ελέγχου, σε συνεργασία με τα πολυτεχνεία της χώρας, στα σχολικά κτίρια που σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν από το 1960 μέχρι το 1985. Από εκεί και πέρα η συντήρηση των κτιρίων αυτών είναι αρμοδιότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης και προφανώς εξαρτάται από την ύπαρξη ή μη των απαραίτητων κονδυλίων.

Στα σκαριά νέος αντισεισμικός κανονισμός

Το υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων φιλοδοξεί στους επόμενους 12 μήνες να έχουν ολοκληρωθεί οι προσεισμικοί έλεγχοι σε όλα τα κτίρια δημοσίων οργανισμών που εποπτεύει (ΟΣΚ, ΔΕΠΑΝΟΜ, ΘΕΜΙΣ, ΟΕΚ), ενώ μέσα στο 2011 να καταρτιστεί ο νέος αναθεωρημένος αντισεισμικός κανονισμός. Αναφορικά με τα κτίρια του δημοσίου και τον αντισεισμικό σχεδιασμό μένει ακόμη να προσαρμοστεί το “Ξενοκράτης - Σεισμοί” στα νέα δεδομένα που δημιουργήθηκαν με τη διοικητική μεταρρύθμιση “Καλλικράτης”. Όσο για τα ιδιωτικά κτίρια, ο έλεγχος και πολύ περισσότερο η αντισεισμική ενίσχυση, όπου χρειάζεται, συνεπάγεται ένα σημαντικό κόστος. Το ΤΕΕ προτείνει να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα επιδότησης για την αντισεισμική θωράκιση, αντίστοιχο με αυτό της ενεργειακής αναβάθμισης - κάτι που προφανώς θα έδινε δουλειά σε χιλιάδες μηχανικούς. Κάτι τέτοιο φαίνεται να είναι και στις προθέσεις του υπουργείου Υποδομών, καθώς, όπως ανακοίνωσε προσφάτως ο υφυπουργός Γιάννης Μαγκριώτης, σχεδιάζεται το Πρόγραμμα Ενίσχυσης Αντισεισμικότητας Κτιρίων (ΠΕΑΚ), μέσω του οποίου προβλέπεται η εκτέλεση τεχνικών επεμβάσεων μείωσης της σεισμικής τρωτότητας υφιστάμενων ιδιωτικών κτιρίων με την επιχορήγηση του δημοσίου. Κοινώς, μετά τον ενεργειακό έρχεται και ο “σεισμικός επιθεωρητής”...

Της Σοφίας Χριστοφορίδου- www.makthes

www.psema.gr